Mắt đền mắt răng đền răng

Thứ hai - 04/02/2013 06:58

Mắt đền mắt răng đền răng

Tại một số địa phương trên thế giới hiện nay vẫn còn áp dụng một thứ luật lệ truyền thống khắc nghiệt theo kiểu “mắt đền mắt – răng đền răng”, thậm chí là “mạng đền mạng” nữa. Bất cứ ai làm cho người khác chết vì lý do gì thì cũng phải đền mạng y như vậy.

Một hôm, có một người thợ xây đang ở trên giàn giáo cao bị xẩy chân rơi xuống, chẳng may lại trúng ngay một người đang đi bộ ngang qua phía dưới. Điều oái oăm là anh thợ chỉ bị xây xát qua loa, còn người khách bộ hành thì chấn thương nặng, hôn mê rồi chết khi đưa vào bệnh viện.

Chiếu theo luật của miền này, gia đình nạn nhân đưa nội vụ ra tòa đòi anh thợ phải đền mạng. Vị quan tòa vốn từ lâu đã thấy những cái vô lý trong bộ luật của địa phương, nhưng truyền thống và hủ tục xưa nay rất khó thay đổi. Cuối cùng, để cứu người thợ xây oan ức, ông tuyên bố:

“Việc gia đình nạn nhân đòi mạng người thợ xây theo truyền thống là chính đáng, nhưng tôi thấy phải nói rõ rằng: Nếu anh ta đã giết người nhà của các ông bằng cách nào, thì các ông cũng phải giết anh ta đúng bằng cách ấy, nghĩa là một người trong gia đình các ông phải trèo lên giàn giáo, nhẩy xuống đúng vào đầu anh thợ xây đang đi phía dưới...”

Nghe tòa xử công minh như thế, bên gia đình kiện cáo bèn vội vàng xin bãi nại và tha bổng cho anh thợ xây. Cũng từ sự kiện chấn động này, dân trong vùng mới thấy rõ sự tàn nhẫn phi lý và mù quáng của bộ luật địa phương mình và dần dần đi đến quyết định loại bỏ hẳn tính cách “mắt đền mắt – răng đền răng” trong quan hệ xử thế giữa con người với nhau.

(Sưu tầm)

Luật trả thù báo oán kiểu “mắt đền mắt, răng đền răng” là thứ luật đã lỗi thời, không còn thích hợp nữa, thế mà ngày nay không ít người vẫn muốn cư xử với nhau theo thứ luật rừng man rợ đó. Ai móc mắt tôi, tôi móc mắt người đó. Ai đánh gảy răng tôi, tôi đánh gảy răng người đó…

Trước hết, đây là cách ứng xử thông thường của loài vật, như gà chọi chẳng hạn: Con nầy đá qua, con kia mổ lại, đấu đá nhau cho đến khi cả hai đều gục xuống, kiệt sức, mình mẩy đầy máu me!

Đây cũng là phản ứng tự nhiên của những con trâu điên, của những con chó dại: Trâu nầy húc qua, trâu kia báng lại cho đến khi cả hai không còn hơi sức.

Những cách ứng xử như trên là man rợ, rừng rú, chỉ thích hợp cho một số loài động vật hung hãn. Là người, chúng ta không thể sống theo bản năng hạ cấp mang đầy thú tính như vậy.

Nhiều cuộc xung đột trên thế giới được giải quyết theo kiểu “mắt đổi mắt răng đền răng”, tức giải quyết bằng chiến tranh, trả thù, báo oán và đã đưa đến hậu quả vô cùng bi đát. Lịch sử chiến tranh giữa các dân tộc qua bao thời đã cho thấy điều đó.

Lm Inhaxiô Trần Ngà (Gp Nha Trang)

Tác giả: Sưu tầm