Cựu Chủng Sinh Huế

http://www.cuucshuehn.net


Phát ngôn thiếu cẩn trọng và “văn hóa nghị viện”

-

-

Không nhắc lại câu nói mang tính quy chụp, xúc phạm như “luật sư ở Việt Nam chỉ bào chữa cho những người có tiền” của ông mà chí xin nhắc lại một câu nói gần đây nhất của ĐB Đỗ Văn Đương tại phiên tham gia góp ý cho Dự thảo Bộ luật Tố tụng hình sự (sửa đổi) ngày 27/5 vừa qua.
Phát ngôn thiếu cẩn trọng và “văn hóa nghị viện”
 
Gần đây, xuất hiện những phát ngôn thiếu cẩn trọng, mang tính quy chụp, thậm chí thiếu văn hóa của một số đại biểu đã làm ít nhiều ảnh hưởng đến hình ảnh của Quốc hội, cơ quan quyền lực cao nhất, tinh hoa của đất nước đồng thời là đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân.

(Minh họa: Ngọc Diệp)
 
Xin không nhắc lại những câu nói xúc phạm cử tri “chưa cần luật biểu tình vì dân trí thấp” của một vị đại biểu mà Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm, Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị đã từng phải thốt lên “Ai đã bầu ra ông nghị này nhỉ?” hay những lời “thóa mạ” cũng của đại biểu này khi ông nói một đại biểu khác là “tứ đại ngu”.
 
Cũng không nhắc lại câu nói mang tính quy chụp, xúc phạm như “luật sư ở Việt Nam chỉ bào chữa cho những người có tiền” của ông mà chí xin nhắc lại một câu nói gần đây nhất của ĐB Đỗ Văn Đương tại phiên tham gia góp ý cho Dự thảo Bộ luật Tố tụng hình sự (sửa đổi) ngày 27/5 vừa qua.
 
Khi bàn bạc về “quyền im lặng” trong hỏi cung, đã xuất hiện nhiều ý kiến trái ngược nhau, người thì đồng tình đưa qui định này vào luật, người phản đối.
 
Riêng ĐB Đỗ Văn Đương, theo báo Pháp luật TP HCM ngày 28/5, bài “Quy định quyền im lặng là diễn biến hòa bình, chống lại nhân dân”, ông Đương không chỉ phản đối mà còn khá gay gắt: “Luật không buộc phải khai, không buộc phải nhận tội, như vậy ngầm hiểu là im mồm rồi. Tội phạm không khai báo gì cả thì sao xử lý? Cái này phải làm rõ là bị can, bị cáo được phép trình bày ý kiến và quan trọng nhất là chống lại bức cung nhục hình. Chứ không phải cứ khăng khăng im mồm như thế, nếu cứ nghĩ như thế là diễn biến hòa bình, chống lại nhân dân…”.
 
Nếu thông tin này là đúng, không thể nói khác, đây là câu nói thiếu cẩn trọng.
 
Nói thiếu cẩn trọng bởi bất cứ việc gì một khi đã mang ra bàn thì có ý kiến đồng tình, có ý kiến phản đối và có cả người không bày tỏ ý kiến, nếu đồng thuận tất cả thì bàn với bạc làm gì?
 
Cụ thể ở trường hợp này, phải khẳng định, dù đồng ý hay không đồng ý, tuyệt nhiên ở đây không có đại biểu Quốc hội nào “diễn biến hòa bình” và chắc chắn càng không có đại biểu nào “chống lại nhân dân” cả.
 
Làm chính khách, mỗi câu nói của mình nếu cảm tính hay thiếu thận trọng sẽ làm ảnh hưởng không nhỏ đến tổ chức mà người đó tham gia, thậm chí hình ảnh cả một quốc gia.
 
Một khi là đại biểu cho dân thì từ lời nói đến hành động đều phải vì lợi ích của nhân dân như trả lời phóng viên Dân trí của Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc: “Đại biểu Quốc hội là đại biểu của dân, do vậy phát biểu trước Quốc hội bao giờ cũng phải dựa trên cơ sở tiếp thu ý kiến của nhân dân. Bất kể đại biểu nào cũng đặt lợi ích nhân dân lên trên hết và phải bảo vệ lợi ích chính đáng của nhân dân”.
 
Hay như ý kiến của ĐB Nguyễn Sỹ Dũng, Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội: “Không có giới hạn nào ngoài nhiệm vụ phải phát biểu cho thông minh, trí tuệ để đóng góp cho chính sách”.
 
Trở lại với phát biểu của ĐB Đỗ Văn Đương, ĐB Nguyễn Bá Thuyền cho rằng “suy luận theo hướng này (ai đồng tình với quyền im lặng - NV) là không có căn cứ bởi “quyền im lặng” không có liên quan gì đến diễn biến hòa bình”.
 
Đành rằng không có qui định nào cho việc phát ngôn bởi Hiến pháp đã công nhận quyền tự do ngôn luận, song như lời ĐB Nguyễn Sỹ Dũng: “Tranh luận, phát ngôn của đại biểu, theo đó thể hiện văn hóa nghị viện của mỗi người”.
 
Nêu trong dân gian có câu: “Uốn lưỡi ba lần…” thì là đại biểu Quốc hội, lời nói càng cẩn trọng bởi nó còn thể hiện “văn hóa nghị viện”, phải không các bạn?  
 
Bùi Hoàng Tám (Báo Dân Trí)
http://dantri.com.vn/blog/phat-ngon-thieu-can-trong-va-van-hoa-nghi-vien-1080323.htm
 
Khi im lặng là một quyền
 
"Quyền im lặng” đang gây tranh cãi trên nghị trường tại Việt Nam thực ra là một quyền có từ lâu ở nhiều nước. Vậy tại sao nên áp dụng quyền im lặng?
 
Trong các bộ phim hình sự Mỹ, bất cứ khi nào cảnh sát bắt một nghi phạm, họ cũng đều nói câu: “Anh có quyền im lặng. Mọi lời nói của anh sẽ được dùng để chống lại anh trước tòa…”

 
 
Một cách đầy đủ, thông báo của nhân viên thực thi pháp luật trong các trường hợp như vậy thường có nội dung: "Anh có quyền giữ im lặng và từ chối trả lời câu hỏi. Bất cứ điều gì anh nói cũng sẽ được dùng để chống lại anh trước tòa. Anh có quyền có luật sư trước khi khai báo với cảnh sát và luật sư sẽ hiện diện khi cảnh sát thẩm vấn anh. Nếu anh không thể tìm được luật sư, anh sẽ được cung cấp một luật sư trước khi trả lời các câu hỏi. Anh có thể trả lời câu hỏi khi không có luật sư, nhưng anh vẫn có quyền ngưng trả lời bất cứ lúc nào để chờ sự có mặt của luật sư".
 
Khi đọc nội dung lời cảnh báo này, nghĩa là cảnh sát thông báo cho nghi phạm quyền im lặng mà họ được hưởng, phải hiểu rõ hoặc tự nguyện từ bỏ. Bản buộc tội của cảnh sát sẽ không được thừa nhận (không có giá trị pháp lý) nếu nghi phạm chưa được thông báo về quyền im lặng. Nội dung lời thông báo của cảnh sát như nói ở trên có nghĩa là, nghi phạm có quyền không trả lời bất cứ câu hỏi nào cho đến khi có luật sư. Dĩ nhiên, cảnh sát có thể hỏi một số thông tin về quyền nhân thân như: tên gọi, ngày sinh, địa chỉ mà không cần thông báo quyền im lặng.
 
Như vậy, phải hiểu rằng, quyền im lặng của nghi phạm, bị can, bị cáo… không có nghĩa là họ cứ… im lặng trong suốt quá trình tố tụng. Nhưng nó thể hiện rằng, việc bất cứ một nghi phạm, nghi can, bị can, bị cáo nào bị thẩm vấn cũng cần phải có quyền được có luật sư bên cạnh để tránh bức cung, nhục hình, dẫn đến bị kết tội oan, sai.
 
Tuần trước, Quốc hội Việt Nam thảo luận về Dự thảo Bộ luật Tố tụng hình sự sửa đổi. Một trong những điểm gây ra “sóng gió nghị trường” là việc đưa quy định quyền im lặng của bị can, bị cáo vào dự thảo. Nhiều đại biểu ngành công an lo ngại quy định này sẽ gây ra khó khăn cho quá trình điều tra của cảnh sát.
 
Có đại biểu lo ngại rằng, “Các bị can, bị cáo phải có nghĩa vụ, quyền được trình bày những ý kiến, hành vi của mình, chứng minh mình không phạm tội và có trách nhiệm giải thích chứ nếu im lặng là không có lý”.
 
“Quyền im lặng là rất vô nghĩa, nhất là nước ta trong giai đoạn hiện nay khi trình độ dân trí, nhận thức như thế. Nếu quy định quyền im lặng là không phù hợp, gây khó khăn cho cơ quan tố tụng, tính nghiêm minh pháp luật không cao... Có những vụ đánh người gây thương tích như thế mà im lặng không trình bày thì không được”.
 
Lại có đại biểu công an nói rằng: “Bị can, bị cáo không bị ép nhận tội nhưng đừng quy định một cách bắt chước nước ngoài là anh không cần phải khai báo”.
 
Dường như các đại biểu nói trên chưa hiểu hết quyền im lặng là gì và không hiểu nguyên tắc suy đoán vô tội trong tố tụng. Luật cũng quy định rằng, người bị tam giam, bị can, bị cáo không phải chứng minh mình vô tội. Có nghĩa là, việc chứng minh một người nào đó có tội, đó là trách nhiệm của cơ quan điều tra, cơ quan tố tụng. Nếu nói quyền im lặng gây khó khăn cho cơ quan điều tra, thì cũng có nghĩa, hạ thấp năng lực của cơ quan điều tra.
 
Ở một góc độ khác, quyền im lặng có thể hiểu là quyền có luật sư khi bị thẩm vấn. Nhưng thực tế, việc luật sư có mặt bên cạnh nghi can khi bị thẩm vấn chưa phải là một thông lệ, mặc dù tính phòng ngừa oan sai và tính tiến bộ của nó đã ít nhiều được thừa nhận. Chắc hẳn, nếu các nghi phạm, bị can, bị cáo… có luật sư bên cạnh khi bị thẩm vấn, việc “chết ở đồn công an” sẽ được giảm, và oan sai cũng theo đó mà giảm đi.
 
Chúng ta có quyền tưởng tượng rằng, nếu quá trình thẩm vấn ông Nguyễn Thanh Chấn có luật sư bên cạnh, có thể ông Chấn đã không bị ngồi tù oan 10 năm trời, để bây giờ, có thể ông sẽ mất nhiều năm nữa đi đòi bồi thường cho những tổn thất về tinh thần, danh dự.
 
Thế nên, cần phải nhắc lại một nguyên tắc rất khó dung hòa mà chúng ta đã nhiều lần nói đến: “không để oan sai, cũng không để lọt tội phạm”. Nguyên tắc này rất khác so với nguyên tắc mà nhiều nước tiến bộ đã áp dụng: “thà để lọt tội phạm, chứ không để xảy ra oan sai”.
 
Chân Luận (Báo Thanh Niên)
http://www.thanhnien.com.vn/toi-viet/khi-im-lang-la-mot-quyen-569367.html

Tác giả: Tổng hợp

Nguồn tin: Báo Dân Trí.

Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây